कॉर्टिसॉल एक स्टेरॉईड हार्मोन | Cortisol Harmone

 

कॉर्टिसॉल एक स्टेरॉईड हार्मोन

ताण हा आपल्या जीवनाचा एक अविभाज्य भाग आहे. परीक्षा, कामाचा ताण, आर्थिक अडचणी, वैयक्तिक संबंधांमधील समस्या अशा अनेक गोष्टी आपल्याला तणावाखाली आणू शकतात. जेव्हा आपण तणावाखाली असतो, तेव्हा आपले शरीर "लढा किंवा पळ" (fight-or-flight) मोडमध्ये जातं. या मोडमध्ये, आपले अधिवृक्क ग्रंथी (adrenal gland) कॉर्टिसॉल नावाचा हार्मोन सोडतात. अनेकांच्या बाबतीत हा कोणत्याही कारणाशिवाय स्त्रवत राहतो त्यामुळे ओबेसिटी, विनाकारण येणारा ताण, अस्वस्थता किंवा कसंतरी होण हे यात समाविष्ट होत.

ताणासंबंधी शरीरशास्त्रीय कारणमीमांसा | Biological Bases of Stress

 

ताणासंबंधी शरीरशास्त्रीय कारणमीमांसा

ताण हे मानसिक दबाव निर्माण करते आणि शरीरामध्ये अल्प आणि दीर्घकालीन आरोग्यावर परिणाम होणारे बदल घडवून आणते. ताणाच्या प्रतिक्रियेमध्ये दोन परस्पर संबंधित प्रणाली मोठ्या प्रमाणात सहभागी असतात. त्या म्हणजे अनुकंपी-अधिवृक्क मज्जासंस्था (SAM) प्रणाली आणि हायपोथॅलॅमस-पियुषिका-अधिवृक्क ग्रंथी अक्ष आहेत. मेंदूद्वारे अनुकंपी मज्जासंस्थेच्या नियंत्रणाखाली भय, क्रोध, उत्तेजना इत्यादी भावनांची निर्मिती होते. यांचे नियंत्रण प्रामुख्याने शरीरात ऐड्रिनैलिन यंत्रणेद्वारे केले जाते.