मंगळवार, २९ ऑक्टोबर, २०२४

मानसिक आरोग्य सेवा कायदा (MHCA, 2017)

 मानसिक आरोग्य सेवा कायदा (MHCA, 2017)

समुपदेशक (तथाकथित): नमस्कार मला आपला फोन नंबर आपल्या मुलाच्या शाळेतून मिळाला. मी या क्षेत्रातील अनुभवी तज्ज्ञ आहे आणि तुमचं आयुष्य बदलून टाकणारे मार्गदर्शन देऊ शकतो. पण त्यासाठी तुम्हाला माझ्या खास योजनांमध्ये नोंदणी करावी लागेल.

ग्राहक: काय योजना आहेत? त्याची माहिती द्याल का?

समुपदेशक (तथाकथित): आमच्याकडे अनेक पॅकेजेस आहेत - बेसिक, प्रीमियम, आणि अल्टिमेट. बेसिक पॅकेज फक्त काही मार्गदर्शनासाठी आहे, तर प्रीमियम आणि अल्टिमेट पॅकेजेसमध्ये तुम्हाला विशेष उपचार मिळतील. अल्टिमेट पॅकेजसाठी मात्र एकदा १०,००० रुपये भरावे लागतील.

ग्राहक: पण, काय तुम्ही प्रमाणित समुपदेशक आहात?

रविवार, २७ ऑक्टोबर, २०२४

मानसशास्त्रातील गुणात्मक संशोधन

 

मानसशास्त्रातील गुणात्मक संशोधन

गुणात्मक संशोधनाची एका प्रकारे वैज्ञानिक संशोधन म्हणून व्याख्या करता येते, जे अपूर्ण माहितीचे अंतर कमी करण्याचा प्रयत्न करते, पुरावे पद्धतशीरपणे गोळा करते, निष्कर्ष काढते आणि त्याद्वारे समस्या किंवा प्रश्नाचे उत्तर शोधते. हे विशिष्ट समुदाय, संस्कृती किंवा जनसंख्येच्या वर्तन, मते, मूल्ये आणि इतर सामाजिक पैलूंविषयी विशिष्ट माहिती गोळा करण्यासाठी आणि आकलनासाठी मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. गुणात्मक संशोधनाचे एक उदाहरण म्हणजे महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांमधील अध्यात्मिक विकासाच्या संकल्पनांचा अभ्यास करणे. डेव्हिड (1995) यांनी अशा प्रकारचा अभ्यास तुलनेने रूढीवादी असलेल्या एका शाळेत केला होता. त्यांनी लोकांच्या अध्यात्मिक विकासाच्या समजुतीत एकरूपता आहे की विविधता याचे विश्लेषण करण्याचा प्रयत्न केलेला आहे. ‘गुणात्मक संशोधन हे मानवी वर्तनाविषयी सखोल ज्ञान प्रदान करण्यास मदत करते आणि मानवी निर्णय घेण्याच्या प्रवृत्तीमागील कारणे शोधण्याचा प्रयत्न करते’ अशी त्याची व्याख्या करता येईल.

शनिवार, १९ ऑक्टोबर, २०२४

आधुनिक पालकत्वासाठी नवी दिशा | Hold on to Your Kids

आधुनिक पालकत्वासाठी नवी दिशा | Hold on to Your Kids

एका लहान गावात, रोहन नावाचा एक हुशार मुलगा रहात होता. त्याला लहानपणापासूनच मोबाईल आणि गॅझेटसबरोबर खेळायला खूप आवडायचं. तो सतत नवीन  गेम्स आणि अॅप्समध्ये मग्न असायचा. त्याच्या पालकांना देखील अभिमान वाटायचा की त्यांचा मुलगा तंत्रज्ञानात एवढा तरबेज आहे. परंतु, हळूहळू त्याच्या आयुष्यावर तंत्रज्ञानाचा परिणाम होत होता, हे लक्षात येत नव्हतं.

सुरुवातीला, रोहन आपल्या वयाच्या मुलांबरोबर केवळ गेम्स खेळायचा आणि मजा करायचा. पण नंतर त्याच्या अभ्यासाकडे दुर्लक्ष होऊ लागलं, आणि तो सतत फोन किंवा लॅपटॉपवर असायचा. शाळेत त्याचे गुण कमी होऊ लागले, आणि त्याच्या तब्येतीवरही ताण पडू लागला. रात्री जागून खेळल्यामुळे त्याच्या झोपेवर परिणाम झाला. पण हे त्याच्या पालकांच्या लवकर लक्षात आलं नाही.

मंगळवार, १५ ऑक्टोबर, २०२४

मन वळवण्याचे मानसशास्त्र | The Psychology of Persuasion

मन वळवण्याचे मानसशास्त्र | The Psychology of Persuasion                      

अंगुलिमाल हा एक क्रूर दरोडेखोर होता. तो लोकांना ठार मारून त्यांच्या बोटांची माळ तयार करत असे, म्हणून त्याला "अंगुलिमाल" म्हणजे बोटांचा माळधारी असे म्हणत असत. त्याने ९९९ लोकांना ठार मारले होते आणि त्याचे उद्दिष्ट होते की १००० लोकांना मारून आपली माळ पूर्ण करावी.

एकदा गौतम बुद्ध त्याच्या गावातून जात असताना, गावकऱ्यांनी बुद्धांना सावध केले की या रस्त्यावर अंगुलिमाल आहे, जो लोकांना ठार मारतो. पण बुद्ध त्यांच्या सावधगिरीकडे लक्ष न देता अंगुलिमालाला भेटण्यासाठी निघाले. जेव्हा अंगुलिमालाने बुद्धाला दूरून पाहिले, तेव्हा त्याने ठरवले की बुद्धालाही ठार मारायचे. पण बुद्ध अतिशय शांतपणे चालत राहिले.

अंगुलिमालाने खूप वेगाने बुद्धाच्या दिशेने धाव घेतली, पण तो कितीही धावला तरी बुद्ध त्याच्या हाती लागत नव्हते. अखेर थकून अंगुलिमाल थांबला आणि मोठ्याने ओरडला, "थांब! थांब!" बुद्धांनी शांतपणे उत्तर दिले, "मी आधीच थांबलो आहे. तू कधी थांबणार?"

गुरुवार, ३ ऑक्टोबर, २०२४

ॲनिमा आणि ॲनिमस | Archetypes: Anima and Animus

 

जन्मताच आपण स्त्री-पुरुष असतो? 

रामकृष्ण परमहंस हे एक भारतीय रहस्यवादी संत होते, जे आत्मज्ञान अनेक मार्गांनी प्राप्त केले जाऊ शकते या शोधासाठी प्रसिद्ध होते. रामकृष्ण परमहंस यांचा ठाम विश्वास होता की आत्मज्ञान विविध मार्गांनी प्राप्त केले जाऊ शकते आणि एक व्यक्ती कोणत्याही धर्माचे पालन करून हे आत्मज्ञान सहज प्राप्त करू शकते. असेच फारच कमी घडते की कोणी एखादी व्यक्ती आत्मज्ञान प्राप्त केल्यानंतर तिथेच न थांबता, वेगवेगळ्या मार्गांनी आत्मज्ञान प्राप्त केले जाऊ शकते हे सिद्ध करणारे महान संत आहेत.

संतुलित जीवनशैलीसाठी प्रभावी दृष्टिकोन : 8+8+8 नियम

  8+8+8 नियम: संतुलित जीवनशैलीसाठी प्रभावी दृष्टिकोन आधुनिक जगात काम , वैयक्तिक जीवन आणि विश्रांती यांच्यातील सीमारेषा अस्पष्ट झाल्या आहेत...