दु:खाचे पाच टप्पे: On Death and Dying

 

दु:खाचे पाच टप्पे: On Death and Dying

एलिझाबेथ कुबलर-रॉस या एक स्विस-अमेरिकन मानसोपचारतज्ज्ञ, ज्या निकटवर्ती यांचा मृत्यू या विषयातील अभ्यासाच्या अग्रणी आणि 1969 मध्ये प्रकाशित झालेल्या आंतरराष्ट्रीय स्तरावर लोकप्रिय ‘On Death and Dying’ या पुस्तकाच्या लेखिका आहेत. या पुस्तकात त्यांनी प्रथम दु:खाच्या पाच टप्प्यांचे, ज्याला "कुबलर-रॉस मॉडेल" म्हणूनही ओळखले जाते, वर्णन केलेले आहे. कुबलर-रॉस यांना 2007 मध्ये नॅशनल विमेन्स हॉल ऑफ फेममध्ये स्थान देण्यात आले आणि टाइम मासिकाने त्यांना 20 व्या शतकातील "100 सर्वात महत्त्वाचे विचारवंत" म्हणून सन्मानित केलेले आहे. त्यांना वीस मानद पदव्या प्राप्त झालेल्या आहेत. जुलै 1982 पर्यंत, कुबलर-रॉस यांनी महाविद्यालये, धर्मशाळा, वैद्यकीय महाविद्यालये, रुग्णालये, आणि सामाजिक कार्य संस्था यांमधील मृत्यू आणि शोक या विषयावरील अभ्यासक्रमांतर्गत जवळपास 1.25 लाख विद्यार्थ्यांना शिकवलेले आहे. 1970 मध्ये त्यांनी हार्वर्ड विद्यापीठात On Death and Dying या विषयावर इंगरसोल व्याख्यान दिले (इंगरसोल लेक्चर्स ही हार्वर्ड विद्यापीठात अमरत्व या विषयावर दरवर्षी सादर होणाऱ्या व्याख्यानांची मालिका आहे). न्यू यॉर्क पब्लिक लायब्ररीने ‘On Death and Dying’ या पुस्तकाला "शतकातील महत्त्वाची पुस्तके" यादीत स्थान दिलेले आहे.

मानसिक आरोग्य आणि अप्रमाणित चाचण्यांचे संकट | DMIT

 मानसिक आरोग्य आणि अप्रमाणित चाचण्यांचे संकट

मानसिक आरोग्याच्या क्षेत्रात वैज्ञानिकतेचे महत्त्व प्रचंड आहे. परंतु काही ठिकाणी अयोग्य व्यक्ती आणि अप्रमाणित चाचण्यांचा आधार घेऊन लोकांची दिशाभूल केली जात आहे. एका वडिलांच्या अनुभवातून याचे गांभीर्य स्पष्ट होते. या प्रकरणात, एका संस्थेकडून पालकांना फसविण्याचा प्रयत्न झाला, आणि त्यात गैरवापराचा एक नमुना समोर आला. (माझ्या बाबतीतही दोन वर्षापूर्वी असेच घडून गेलेले आहे.)

एका दिवशी एका समुपदेशन संस्थेतून फोन आला. त्यांनी सांगितले की, आपल्या मुलाने शाळेतील स्पर्धेत चांगली कामगिरी केली आहे. पालकांचे अभिनंदन केले गेले आणि एक आकर्षक प्रस्ताव मांडण्यात आला:

न्यूरोप्लास्टिसिटी: रोज बदलणारा मेंदू | Neuroplasticity: Experience Changes in the Brain

 

न्यूरोप्लास्टिसिटी: रोज बदलणारा मेंदू

न्यूरोप्लास्टिसिटी, ज्याला मेंदूची लवचिकता किंवा पुनर्रचना क्षमता देखील म्हणतात, मेंदूची शिकण्याची, स्मरणशक्ती सुधारण्याची आणि स्वतःला पुनर्रचित करण्याची क्षमता आहे. मेंदूच्या या वैशिष्ट्यामुळे तो सतत बदलत्या अनुभवांना, नवीन ज्ञानाला, आणि बदलत्या जीवनशैलीला अनुकूल होतो. वैज्ञानिकदृष्ट्या न्यूरोप्लास्टिसिटीचे महत्त्व अलिकडच्या काळात अधिक चर्चेत आले आहे, कारण याच्या मदतीने शारीरिक आणि मानसिक विकारांवर प्रभावीपणे उपाय सापडू लागलेले आहेत.

नवीन वर्षासाठी 12 संकल्प

 

नवीन वर्षासाठी 12 संकल्प

नवीन वर्षाचा संकल्प म्हणजे आपल्या आयुष्यात सकारात्मक बदल घडवण्यासाठी केलेले निश्चय किंवा उद्दिष्ट. हे संकल्प आपल्याला जीवन अधिक शिस्तबद्ध, समृद्ध, आणि समाधानकारक बनवण्यास मदत करतात. नवीन वर्ष हे नवा आरंभ करण्यासाठी उत्तम संधी असते. उदाहरणार्थ, पहिला संकल्प म्हणजे नियमित व्यायाम करण्याचा. अनेक लोक शरीर तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी जिमला जाणे, रोज चालणे किंवा योगासने करण्याचा निर्धार करतात. दुसरा संकल्प म्हणजे वाचनाची सवय लावणे. दर महिन्याला एक चांगले पुस्तक वाचण्याचा निर्धार केल्याने आपले ज्ञान वाढते आणि विचारांची मर्यादा रुंदावते. तिसरा संकल्प म्हणजे आर्थिक शिस्त पाळणे. अनावश्यक खर्च कमी करून बचत करण्याचा निर्धार केल्याने भविष्यातील गरजा पूर्ण करण्यासाठी आर्थिक स्थैर्य मिळवता येते. अशा संकल्पांनी आपल्या जीवनात प्रगती साधता येते आणि एक नवा दृष्टिकोन मिळतो. यशस्वी लोकांच्या काही सवयी असतात, त्यांनी त्या अंगी बनविलेल्या असतात ज्यामुळे ते यशस्वी होतात. अशा सवयी आणि संकल्पाविषयी जाणून घेऊयात.

मानवी जीवनाचा अर्थ काय आहे?

 

मानवी जीवनाचा अर्थ काय आहे? | man's search for meaning  

अर्थाच्या शोधात (Man's Search for Meaning) हे प्रसिद्ध पुस्तक ऑस्ट्रियन मानसशास्त्रज्ञ आणि तत्त्वज्ञ व्हिक्टर फ्रँकल यांनी लिहिले आहे. हे पुस्तक एका व्यक्तीच्या जीवनाचा अर्थ शोधण्याची प्रक्रिया आणि संघर्षाचे सखोल निरीक्षण देते, विशेषतः हे ऑशविट्झसारख्या नाझी छळछावण्यांतील अनुभवावर आधारित आहे. फ्रँकलने स्वतः त्या काळात जीवनाचा अर्थ शोधून कसा उध्दार केला, याचे हे प्रेरणादायी उदाहरण आहे.

इगो दुखावतो कि झगडत असतो?

 

इगो दुखावतो कि झगडत असतो?

मानवी मनाचे कार्य समजून घेण्यासाठी सिग्मंड फ्रॉईडने सुचवलेले तीन मुख्य घटक - इदंम (Id), अहंम (Ego), आणि पराअहंम (Superego) हे अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. फ्रॉईडच्या मानसशास्त्रातील सिद्धांतांनुसार, या तिन्ही घटकांचे परस्परसंबंध आणि संघर्ष माणसाच्या वर्तनावर परिणाम करतात. या लेखात आपण अहंकाराच्या भूमिकेचा, त्याच्या दुखावण्याच्या किंवा झगडण्याच्या प्रक्रियेचा सखोल विचार करणार आहोत.

इदंम, अहंम, आणि पराअहंम यांच्या भूमिका

इदंम (Id): इदंम ही मनाची ती मूळ आणि प्राथमिक पातळी आहे जी सर्व मूलभूत इच्छांवर (जसे की भूक, तहान, लैंगिक इच्छा) आधारित असते. इदंम पूर्णपणे "सुख तत्त्वावर" (Pleasure Principle) कार्य करतो आणि त्याला त्वरित समाधान हवे असते. उदा. एका लहान मुलाला भूक लागल्यावर तो लगेच दूध मागतो त्वरित न मिळाल्यास आकांडतांडव करतो.

आपणही ‘ब्रेन रॉट’ चे शिकार झालेले आहात का? | Brain Rot

 

आपण ‘ब्रेन रॉट’ चे शिकार झालेले आहात का?

ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेसने 2024 चा ऑक्सफर्ड वर्ड ऑफ द इयर म्हणून ‘ब्रेन रॉट’ (Brain Rot) या शब्दाची निवड केली आहे. या निवडीसाठी ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटीने तयार केलेल्या सहा शब्दांच्या यादीस 37,000 हून अधिक लोकांनी मतदान केले. ‘ब्रेन रॉट’ हा शब्द किरकोळ सोशल मीडिया सामग्रीच्या वापरामुळे मानसिक आरोग्यावर होणाऱ्या परिणामांबद्दल वाढती चिंता अधोरेखित करतो. ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेसच्या यादीतील इतर शब्दांमध्ये demure, dynamic pricing, lore, romanticism, and slop. यांचा समावेश होता.

विद्यार्थ्यांची डिजिटल ओळख – अपार (Apaar ID)

 

विद्यार्थ्यांची डिजिटल ओळख – अपार (Apaar ID)

अपार ओळख पत्र (APAAR ID) म्हणजे Automated Permanent Academic Account Registry. हे कार्ड भारत सरकारच्या One Nation, One Student ID उपक्रमाचा भाग आहे. शाळांपासून ते उच्च शिक्षणापर्यंत विद्यार्थी याचा उपयोग करू शकतील. यामध्ये प्रत्येक विद्यार्थ्याचा 12-अंकी विशिष्ट क्रमांक मिळणार आहे, जो त्यांच्या शैक्षणिक प्रवासाच्या ओळखीचे साधन म्हणून कार्य करेल.