मानसशास्त्रातील
सेट परीक्षा
महाराष्ट्र व गोवा
राज्यासाठी एजन्सी म्हणून सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाच्या वतीने महाराष्ट्र व गोवा
राज्यातील महाविद्यालये आणि विद्यापीठांमधील सहाय्यक प्राध्यापक पदासाठी उमेदवारांची
पात्रता निश्चित करण्यासाठी एमएच-सेट परीक्षा दरवर्षी घेण्यात येते.
सावित्रीबाई फुले
पुणे विद्यापीठ, राज्य एजन्सी म्हणून राज्यभरातील मुंबई, पुणे, कोल्हापूर, सोलापूर, अहमदनगर, नाशिक, धुळे, जळगाव, औरंगाबाद, नांदेड, अमरावती, नागपूर, चंद्रपूर, गडचिरोली आणि पणजी (गोवा) तसेच अलीकडे रत्नागिरी आणि परभणी अशा 17 निवडलेल्या शहरामध्ये परीक्षा
आयोजित केली जाते.
मराठी (01), हिंदी
(02), इंग्रजी (03), संस्कृत (04), उर्दू (05), इतिहास (10), 11 अर्थशास्त्र (11),
तत्त्वज्ञान (12), मानसशास्त्र (13), समाजशास्त्र (14), राज्यशास्त्र (15), संरक्षण
आणि रणनीती अभ्यास (16), गृह विज्ञान (17), ग्रंथालय आणि माहिती शास्त्र (18), जर्नलिझम
आणि मास कम्युनिकेशन (19), सामाजिक कार्य (20), सामान्य प्रशासन (21), गणित
शास्त्र (30), पर्यावरण शास्त्र (31), भौतिकशास्त्र (32), रसायनशास्त्र (33), जीवन
विज्ञान (34), पृथ्वी, वातावरण, महासागर आणि
ग्रह विज्ञान (35), भूगोल (36), संगणक विज्ञान आणि उपयोजन (37), इलेक्ट्रॉनिक विज्ञान
(38), न्याय वैद्यकीय शास्त्र (39), वाणिज्य (50), व्यवस्थापन (51), कायदा (60), शिक्षणशास्त्र
(70), शारीरिक शिक्षण (71) अशा 32 विषयामध्ये एमएच-सेट परीक्षा देता येते.
सहाय्यक प्राध्यापकांची
पात्रता सेटच्या दोन्ही पेपरमधील उमेदवाराच्या कामगिरीवर अवलंबून असते. सहाय्यक प्राध्यापकाच्या
पात्रता परीक्षेस पात्र ठरलेले उमेदवार संबंधित विद्यापीठे / महाविद्यालये / राज्य
सरकारच्या संस्थामध्ये सहाय्यक प्राध्यापकांच्या नेमणुका त्यांच्या नियम व अटीनुसार
ठरतात.
सेट परीक्षेच्या अभ्यासक्रम लिंक:
परीक्षेचे
निकष:
- सेटसाठी अर्ज करताना कोणतीही
वयाची मर्यादा नाही.
- उमेदवारांकडे सेट विषयात
यू.जी.सी. द्वारे मान्यता प्राप्त पदव्युत्तर पदवी असणे आवश्यक आहे.
- एससी / एसटी / ओबीसी /
एसबीसी / डीटी (व्हीजे) / एनटी / एसईबीसी / ट्रान्सजेंडर प्रवर्गाशिवाय इतर पदवीधारक, ज्यांनी पदव्युत्तर किंवा समकक्ष परीक्षेत कमीतकमी 55% गुण मिळविले
आहेत (ग्रेस गुण न घेता उत्तीर्ण) ते या परीक्षेसाठी पात्र आहेत.
- ओबीसी / एसबीसी / डीटी
(व्हीजे) / एनटी / एसईबीसी [नॉन-क्रीमीलेयरशी संबंधित] आणि एससी / एसटी / पीएच / व्हीएच
/ ट्रान्स-जेंडर / पीडब्ल्यूडी (पीएचपी फिजिकली अपंग, व्हीएच- व्हिज्युअली अपंग म्हणजेच अंध) श्रेणीतील उमेदवार पदव्युत्तर
किंवा समकक्ष परीक्षेत कमीतकमी 50% गुण (ग्रेस गुण न घेता उत्तीर्ण) मिळविल्यास ते
या परीक्षेस पात्र आहेत.
- ओबीसी / डीटी (ए) (व्हीजे)
/ एनटी (बी, सी, डी) / एसबीसी / एसईबीसी मधील उमेदवारांनी
महाराष्ट्र आणि गोवा सरकारने मान्यताप्राप्त वैध प्रवर्ग प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक
आहे. अनाथ व ईडब्ल्यूएस उमेदवारांनी सक्षम प्राधिकरणाद्वारे जारी केलेले पात्रता प्रमाणपत्र
सादर करणे आवश्यक आहे.
- जे विद्यार्थी दोन वर्षांच्या
पदव्युत्तर कोर्सच्या पहिल्या वर्षात किंवा पदव्युत्तर पदवीच्या चार सेमेस्टर कोर्सच्या
पहिल्या दोन सत्रात शिकत आहेत किंवा पाच वर्षांच्या इंटिग्रेटेड मास्टर कोर्सच्या चौथ्या
वर्षामध्ये शिकत आहेत, ते या परीक्षेस बसण्यास पात्र नाहीत.
- जे विद्यार्थी पदव्युत्तर
पदवी किंवा समकक्ष अभ्यासक्रमामध्ये शिकत आहेत किंवा जे पदव्युत्तर पदवी (अंतिम वर्ष)
परीक्षा दिलेली आहे आणि ज्यांचा निकाल अद्याप लागलेला नाही किंवा ज्यांची परीक्षा उशीरा
झाली आहे असे उमेदवार देखील या परीक्षेसाठी अर्ज करू शकतात.
- तथापि, अशा उमेदवारांना
तात्पुरते प्रवेश देण्यात येईल आणि त्यांच्या पदव्युत्तर पदवी किंवा समकक्ष परीक्षा
उत्तीर्ण झाल्यानंतर सहाय्यक प्राध्यापक पात्र ठरतील. अशा उमेदवारांनी पदव्युत्तर पदवी
किंवा समकक्ष परीक्षा दोन वर्षांच्या आत पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- अशा उमेदवारांनी सेट निकालाच्या
तारखेपासून दोन वर्षांच्या आत पदव्युत्तर पदवी किंवा समकक्ष परीक्षा आवश्यक टक्केवारीसह
उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे, अन्यथा ते अपात्र ठरवले जातील.
- सामान्य प्रवर्गासाठी रु. 800/- आणि एससी / एसटी / * पीएच / * व्हीएच
/ ट्रान्सजेंडर व ओबीसी / डीटी (ए) (व्हीजे) / एनटी (बी) / एनटी (सी) / एनटी (डी)
/ एसबीसी / एसईबीसी (केवळ नॉन-मलईयुक्त लेयरशी संबंधित) / ईडब्ल्यूएस / अनाथ यांना
रु. 650/- इतके परीक्षा शुल्क आकारले जाते.
परीक्षा
पद्धती:
- सेट परीक्षेसाठी दोन पेपर
असतात. सेट परीक्षेतील प्रश्न हे बहुविकल्प व वस्तुनिष्ठ स्वरूपाचे असतात. दोन्ही पेपर्समध्ये
फक्त वस्तुनिष्ठ प्रकारचे प्रश्न असतात आणि परीक्षेच्या दिवशी दोन वेगळ्या सत्रात ब्रेक
न घेता परीक्षा घेतली जाते.
- पहिल्या पेपरसाठी 100 गुणांसाठी
50 प्रश्न (प्रत्येकी 2 गुण) व 1 तास वेळ (सकाळी 10.00 ते 11.00 पर्यंत) असते आणि दुसऱ्या पेपरसाठी 200 गुणांसाठी 100 प्रश्न (प्रत्येकी
2 गुण) व 2 तास वेळ (सकाळी 11.30 ते दुपारी
1.30 पर्यंत) असते.
- निकालाचे पुनर्मूल्यांकन
/ पुन्हा तपासणी होणार नाही. या संदर्भात कोणत्याही पत्रव्यवहार स्वीकारले जात नाहीत.
- सहाय्यक प्राध्यापकांच्या
पात्रतेसाठी उमेदवारांनी दोन्ही पेपर्स म्हणजेच पेपर १ आणि पेपर २ च्या एकूण किमान
गुण मिळवणे आवश्यक आहे. सामान्य / ईडब्ल्यूएस / अनाथ यांनी 40% एकूण किमान गुण दोन्ही
पेपर्समध्ये एकत्रित मिळविणे आवश्यक आहे. एससी / एसटी / पीएच / व्हीएच (अपंगत्व
40% किंवा अधिक) / ट्रान्सजेन्डर /ओबीसी / डीटी (ए) (व्हीजे) / एनटी (बी) / एनटी (सी)
/ एनटी (डी) / एसबीसी / एसईबीसी (नॉन क्रीमीयर लेअर) दोन्ही पेपरमध्ये एकत्रित 35%
एकूण गुण मिळविणे आवश्यक आहे.
- दोन्ही पेपर्समध्ये हजर
असलेले आणि पहिल्या टप्पा पार केलेल्या उमेदवारांकडून मिळवलेल्या दोन्ही पेपर्समधील
एकूण गुणांचा विचार करून विषयवार आणि प्रवर्गनिहाय गुणवत्ता यादी तयार केली जाते.
- यूजीसीच्या निर्देशानुसार, उपस्थित असणाऱ्या उमेदवारांपैकी केवळ 6% उमेदवारांना सहाय्यक प्राध्यापकांच्या पात्रतेसाठी उत्तीर्ण
घोषित केले जाते. राज्यातील प्रचलित आरक्षणाच्या धोरणाचा उपयोग सहाय्यक प्राध्यापकांच्या
पात्रतेसाठी प्रवर्गानुसार पात्र असलेल्या उमेदवारांसाठी केला जातो.
- सध्या सेट परीक्षा ही
पेपर पेन्सिल स्वरुपात घेतली जाते पण भविष्यात नेट परीक्षेप्रमाणे ऑनलाईन होण्याची
शक्यताही आहे. तर आपणास सेट परीक्षेसाठी शुभेच्छा आणि मानसशास्त्र विषयातील संदर्भ
खालीलप्रमाणे देत आहे.
मानसशास्त्रातील पेपर व युनिट नुसार संदर्भ पुस्तके खालीलप्रमाणे:
पेपर 1 साठी संदर्भ
पुस्तके:
अन्नदाते
आणि शेटे (2020). नेट सेट पेपर पहिला संपूर्ण मार्गदर्शक, पुणे: केसागर पब्लिकेशन्स
दायमा, ब्रिजमोहन (2020). विदयाभारती सेट/नेट अनिवार्य पेपर क्रं 1 मार्गदर्शक, लातूर : विद्याभारती प्रकाशन
Jain, Rashmi (2020). Nta UGC Net/Jrf/Slet General Paper-1
Teaching & Research Aptitude, New Delhi: Arihant Publishers
Madaan, K.V.S (2020). Nta UGC- Net/Set/Jrf Paper I - Teaching and
Research Aptitude, New Delhi: Pearson Education India
पेपर 2 साठी संदर्भ
पुस्तके:
Unit 1
Majumdar, Monika
(2020). NTA UGC Net Psychology Paper II 2019, New Delhi: Arihant Publishers
Rao, K. R. and Paranjpe,
A. C. (2016). Psychology in the Indian Tradition, New Delhi: Springer
Publication
Cornelissen, R. M. M.; Misra, G. and
Varma, S. (2014). Foundations and Applications of Indian Psychology, New
Delhi: Dorling Kindersley (India) Pvt. Ltd
Unit 2
Broota, K.D. (1989). Experimental Design in Behaviour
Research. Second Reprint, 2008, New Age International Publishers
Edwards, A.L. (1985): Experimental Designs in Psychological
Research. New Delhi: Harper and Row.
Kerlinger, Fred N. (1994). Foundations of Behavioural
Research.3rd ed., Delhi: Surjeet Publications.
Ranjit Kumar (2014). Research Methodology: A step-by-step
guide for beginners. 4th Edition. Sage Texts, Sage Publications India Pvt Ltd.
Singh, A. K. (2011). Tests, Measurements and Research Methods in Behavioural sciences, Patna: Bharati Bhawan Publishers
Mohant, Misra (2016). Statistics for Behavioural and Social
Sciences. Sage Publication India Pvt. Ltd.
Vimala, Veeraraghhavan, Suhas, Shetgovekar (2016). Textbook
of Parametric and nonparametric Statistics. Sage Publication India Pvt. Ltd.
Mangal, S.K. (2006). Statistics in Psychology and Education,
2nd ed. New Delhi: Prentice Hall of India Private Limited.
Unit 3
Aiken,
Lewis, R. (2009). Psychological Tests and Assessment. 12th Ed. Pearson
Education.
Anastasi and Urbina (2004) “Psychological Testing” Singapore:
Pearson Education Pub.
Gregory,
Robert, J. (2014). Psychological Testing: History, Principals and Applications.
Sixth Ed., Pearson Education.
Unit
4, 5 and 6
Lyons, Minna; Harrison, N.; Brewer,G. Robinson, Sarita and Sanders, R. (2014). Biological Psychology, New Delhi: sage publications
Ciccerlli and meyer (2018). “Psychology south Asian 5th
edition” Singapore: Pearson Education Inc.
Galotti, Kathleen (2004) “Cognitive Psychology In and Out of
the Laboratory” Belment: wadsworth Thomson learning
Kellogg, R. T. (2012). Fundamentals of Cognitive Psychology,
(2nd Ed.), Sage South Asian Edition, New Delhi: Sage Publication India Pvt.
Ltd.
Sternberg, R. J. (2009). Applied Cognitive Psychology:
Perceiving, Learning and Remembering. New Delhi: Cengage Learning India Private
Limited, Indian Edition
Solso, R. L. (2001). Cognitive Psychology 6th Ed. Allyn and
Bacon, Person Education. Singapore Pvt. Ltd. India Branch Delhi, (Second Indian
reprint 2005).
Oslon, M. H. and Hergenhahn, B.R. (2013): An Introduction to Theories of Learning; Prentice-Hall India, 9th Edition,
Unit 7
Jeiss, Feist and Gregory J. Feist (2008). Theories of
Personality, McGraw−Hill Companies Inc, Seventh Edition,
Schultz, D.P. and Schultz, S.E. (2008). Theories of
Personality; Wadsworth Publishing Co Inc; Ninth Edition;
Gardner, Lindzey G, Campbell J. and Hall C. (2007). Theories
of Personality, Willey Publishers; Fourth Edition
Unit 8
Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M. & Sommers, S. R.
(2015). Social Psychology, (9th ed.), New Jersey: Pearson Education Prentice
Hall.
Baron, R. A., & Branscombe, N. R. (2012). Social
Psychology. (13th ed.). New Delhi: Pearson Education; Indian reprint 2014.
Branscombe, N. R., Baron, R. A. & Kapur, P. (2017).
Social Psychology.(14th ed.), Noida (UP) :Pearson India Education Services Pvt.
Ltd., Second Impression 2018 .
Mercer, J. & Clayton, D.(2014). Social Psychology, New
Delhi: Dorling Kindersley India Pvt. Ltd.
Unit 9
Berk, Laura E. (2007). Development Through the Lifespan –
Third Edition, Law Price Edition, Pearson Education Inc.
Hurlock E. B. (2001). Developmental Psychology, A Life Span
Approach, New Delhi : TMH Publishing Company Ltd.
Papalia, Diane E and Olds Sally Wendkas (2002). Human
Development, 7th edition, Second print, New Delhi: Tata McGraw Hill Publishing
Company Ltd.
Santrock, J. W. (2011). Life span Development, Thirteenth
edition, New Delhi: McGraw – Hill Education (India) Pvt. Ltd.
Unit 10
Atwater,
E. (1994). Psychology for Living (5th ed.). New Delhi: Prentice-Hall of India
Private Ltd.
Mayton,
D. M. (2009). Nonviolence and Peace Psychology, New Delhi: Springer Publication
Baumgardner,
S. & Marie, K. Crothers (2009). Positive Psychology, Dorling Kindersley
(India) Pvt. Ltd. Pearson Education in South Asia.
Dimatto,
M.R.,Martin, R.M. (2012). Health Psychology. Fifth Impression, Pearson
Education in South Asia.
Norman,
K. L. (2017). Cyberpsychology: An Introduction to Human-Computer Interaction,
UK:Cambridge university press
मराठी संदर्भ
पुस्तके:
कुमार, आर.
(2016). “संशोधन पद्धती: नवोदिताकरिता क्रमवार मार्गदर्शक” नवी
दिल्ली: सेज प्रकाशन
बर्वे, बी. एन.
(2016). “मानसशास्त्रातील संशोधन पद्धती” जालना: संकल्प प्रकाशन
देसाई व अभ्यंकर
(2001). “प्रायोगिक मानसशास्त्र आणि संशोधन पद्धती” पुणे: नरेंद्र प्रकाशन
रानडे, पुष्पा
(2016). “प्राथमिक सांख्यिकी आणि संशोधन पद्धती” पूणे: डायमंड
प्रकाशन
गुप्ते, उ. (2012). “ सुबोध संख्याशास्त्र ” पुणे : पॅप्युलर प्रकाशन
नरके व बर्वे (1999). “ मनोमापन व संख्याशास्त्र” औरंगाबद : प्रेषक एजन्सीज
बर्वे आणि नरके (2008). “ मनोमापन ” नागपूर : विद्या प्रकाशन
देसाई व अभ्यंकर (2007). “ मानसशास्त्रीय मापन ” पुणे : नरेंद्र प्रकाशन
पाटील, अनिता (2008). “ मानसशास्त्रीय
चाचण्या” पुणे : डायमंड प्रकाशन
पलसाने, म. न. (संपादक)(2006). “मानसशास्त्र” पुणेः कॉन्टिनेन्टल प्रकाशन
ओक, अभ्यंकर व गोळविलकर (2008).
“मानसशास्त्र दक्षिण आशिया आवृत्ती” सिंगापोर: पिअरसन एज्युकेशन
अभ्यंकर, ओक व गोळविलकर (2014). “मानसशास्त्र वर्तनाचे शास्ञ” दिल्ली: पिअरसन एज्युकेशन
बोरूडे, रा. रा. (2002). “बोधनिक मानसशास्त्र” औरंगाबद : छाया पब्लिशिंग हाऊस
बर्वे, बी. एन. (2016). “ व्यक्तिमत्व सिध्दांत ” नागपूर : विद्या प्रकाशन
देशपांडे, सिन्हा रॉय व वैद्य (2002). “सामाजिक मानसशास्त्र भाग 1 व
2” पुणे : उमा प्रकाशन
तडसरे, तंबाके व हिरवे (2001). “सामाजिक मानसशास्त्र” कोल्हापूर : फडके प्रकाशन
पलसाने व तळवलकर (2000). “सामाजिक मानसशास्त्र” पुणेः कॉन्टिनेन्टल प्रकाशन
काळे, प्रेमला (1977). “बाल मानसशास्त्र” पुणे : श्री विद्या प्रकाशन
कुमठेकर व गोळविलकर (1990). “वैकासिक मानसशास्त्र” पुणेः पुणे विद्यार्थी गृह प्रकाशन
हिरवे व तडसरे (2004). “वैकासिक मानसशास्त्र” कोल्हापूर : फडके प्रकाशन
बर्वे, बी. एन. (1999). “जीवनमानाचे मानसशास्त्र” जालना: संकल्प प्रकाशन
तडसरे व तंबाके (2008). “उपयोजित मानसशास्त्र” कोल्हापूर: फडके प्रकाशन
शिंदे, व्ही. (2016). “सकारात्मक
मानसशास्त्र” पूणे: डायमंड प्रकाशन
राजहंस, मानसी (2018). “आरोग्य मानसशास्त्र”
पूणे: विश्लषा प्रकाशन