खरंच वाचन सवयी लोप पावत आहे का?

वाचन सवयी | Reading Habits 

COVID-19 महामारीने जगभरातील अनेक क्षेत्रांवर दीर्घकालीन परिणाम केले, ज्यात शिक्षण व वाचन यावर होणारे परिणाम विशेषतः महत्त्वाचे ठरले आहेत. लॉकडाऊनच्या काळात शाळा, ग्रंथालये, आणि सार्वजनिक वाचनालये बंद राहिली. यामुळे वाचनाची पारंपरिक साधने मुलांपासून प्रौढांपर्यंत सर्वांपासून दुरावली. डिजिटल शिक्षणाच्या अनिवार्यता आणि ऑनलाइन सामग्रीच्या वाढत्या वापरामुळे वाचनाची सवय एकाकीपणाने प्रभावित झाली. ऑनलाइन शिक्षण आणि मनोरंजनाच्या साधनांमुळे छापील साहित्य वाचने कमी झाले. ई-बुक्स आणि ऑडिओबुक्सने लोकप्रियता मिळवली असली तरी सखोल वाचनाची सवय कमकुवत झाली​वाचनासाठी लागणारी सामाजिक आणि कौटुंबिक प्रोत्साहन मिळणे कमी झाले. विशेषतः मुलांमध्ये स्क्रीनवर अधिक वेळ घालवल्यामुळे प्रिंटेड साहित्य वाचनाची सवय दुर्लक्षित झाली​. त्यामुळे वाचनाच्या सवयींवर आलेल्या संकटाचा विचार करणे महत्त्वाचे ठरते. यामुळे वाचनाची गरज, त्यासाठीच्या प्रभावी धोरणांची अंमलबजावणी, आणि वाचनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी नव्याने विचार करण्याची आवश्यकता निर्माण झाली आहे. महामारीनंतर निर्माण झालेल्या या समस्यांवर उपाययोजना करण्यासाठी आपण सांस्कृतिक, सामाजिक, आणि शैक्षणिक दृष्टिकोनातून विचार करणे गरजेचे वाटते.

नवगामी विचार प्रक्रिया | Heuristics

 

नवगामी विचार प्रक्रिया

      शर्मिला एक हुशार आणि उत्साही विद्यार्थीनी आहे. एकदा तिच्या परीक्षेच्या आधीच्या रात्री, तिचा आवडीचा निळा पेन गहाळ झाला. तिच्या अभ्यासाच्या दरम्यान, ती नेहमीच त्या पेनचा वापर करायची, त्यामुळे तिच्या परीक्षेच्या आधीच तो गहाळ झाल्यामुळे ती खूप चिंताग्रस्त झाली होती.

तिने संपूर्ण खोलीचा शोध घेतला, परंतु तिला पेन सापडला नाही. अचानक तिला आठवलं की गेल्यावेळी ती तिचा पेन गमावला तेव्हा तो तिच्या टेबलावरच एका पुस्तकाखाली सापडला होता. म्हणून तिने लगेचच आपल्या टेबलवरील पुस्तकांच्या ठीगाऱ्याखाली पेन शोधण्यास सुरुवात केली. परंतु काही केल्या पेन सापडेना.

शेवटी, काही वेळाने तिला आठवले की आज सकाळी तिने तो पेन आपल्या पिशवीत ठेवला होता, कारण तिला शाळेत घेऊन जायचं होतं. पिशवी तपासल्यावर तिला पेन लगेच सापडला.