बुधवार, २९ मार्च, २०२३

ChatGPT: अस्सल कृत्रिम बुद्धिमत्ता

 

ChatGPT: अस्सल कृत्रिम बुद्धिमत्ता

तुमच्यासाठी कोणीतरी तुमच्या ऑफिसचे काम करावे असे तुम्हाला वाटते का? आकडेमोड करणे किंवा गणिताची समस्या तुमच्यासाठी कोणीतरी सोडवण्याची गरज आहे का? आज तुम्ही कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या मदतीने या आणि अशा अनेक गोष्टी साध्य करू शकता. जर तुम्हाला देशाची आणि जगाची अद्ययावत माहिती ठेवण्यात रस असेल, तर आपणास चॅट जीपीटी (ChatGPT) मदत करू शकेल. हे एक कृत्रिम बुद्धिमत्ता साधन आहे. ज्याला सद्यस्थितीत दुसरे गुगल मानले जात आहे. तरुण आणि तांत्रिक क्षेत्रातील जाणकार आजकाल सोशल साईट्सवर यावर सतत चर्चा करताना पहात असाल.

दरवर्षी विज्ञान आणि तंत्रज्ञानात नवनवीन प्रगती होत आहे. कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) ही आजपर्यंतची सर्वात मोठी प्रगती आहे. आजचे विश्व हे प्रोग्रामिंगचे आहे जे अनेक कार्ये स्वयंचलित करण्यास आणि सर्व क्षेत्रातील आव्हाने सोडविण्यास सक्षम आहे. याचा अर्थ आपण वापरत असलेली अनेक उपकरणामध्ये वाढत्या जटिल अल्गोरिदमचे वर्चस्व असणार आहेत जे आपले जीवन (वरवर पाहता) सुखकर बनविण्यास सक्षम आहेत. अलिकडच्या काही महिन्यांत, आणखी एक अत्याधुनिक सुविधा उदयास आलेली आहे, ज्याची चर्चा अलिकडे खुपच अधिक आहे ते म्हणजे ChatGPT. हा शब्द स्वतःच सूचित करतो, हा एक चॅटबॉट आहे जो मानवांशी संवाद आणि आंतरक्रिया साधण्यास तरबेज आहे. हे जटिल प्रश्नांना प्रतिसाद देते आणि मजकूर लिहिण्यापासून ते विनंतीवरून प्रोग्रामिंगपर्यंत सर्व काही पार पाडण्यास सक्षम आहे. खरंच, त्याची ही ही गुणवैशिष्टे अंतहीन आहेत आणि त्यामुळे याने सद्या अर्धे जग अवाक केले आहे.

या संसाधनाचे आधीच हजारो वापरकर्ते आहेत. शिवाय, अनेक तंत्रज्ञान कंपन्यांनी त्याच्या विकासासाठी लाखो डॉलर्सची गुंतवणूक केली आहे. तथापि, ते दिसते तितकेच आकर्षक आहे का? सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, यामुळे आपले जीवन कसे बदलेल?

ChatGPT म्हणजे काय?

ChatGPT ची निर्मिती OpenAI कृत्रिम बुद्धिमत्ता प्रयोगशाळेने केली आहे. हे जनरेटिव्ह प्री ट्रेन ट्रान्सफॉर्मर लँग्वेज मॉडेल आहे. जे सर्च बॉक्समध्ये लिहिलेले शब्द समजून घेऊन लेख, तक्ता, बातम्या, कविता अशा फॉरमॅटमध्ये प्रतिसाद देऊ शकते. हे संवाद गतिशीलता आणि संभाषणात्मक परस्परसंवादात माहिर आहे.

हे एक असे साधन आहे जे अनंत मजकूरानी प्रशिक्षित केले गेलेले आहे. हे वास्तववादी आणि उपयुक्त दोन्ही असल्याने वापरकर्त्यांना त्याच्याशी संभाषण करणे सोपे होते. याचा मुख्य उद्देश वापरकर्त्यास कोणत्याही वेळी आवश्यक असलेली सर्व माहिती प्रदान करणे हा आहे. याव्यतिरिक्त, ते कोणत्याही डेटाचे तपशीलवार वर्णन करण्यास सक्षम आहे. म्हणून, ते Google ला सर्वात मोठे आव्हान आहे.

एलोन मस्कने स्थापन केलेले हे तंत्रज्ञान आपले जीवन सुकर करण्याचे वचन देते. हे गणिताच्या समस्या सोडवू शकते, प्रोग्राम तयार करू शकते आणि प्रोग्रामिंग कोड विकसित करू शकते, कोणत्याही प्रकारचे मजकूर लिहू शकते आणि आपणास कोणत्याही क्षेत्रात किंवा विषयात मार्गदर्शन करू शकते. ही एक उच्चतम नवकल्पना आहे जी आशा आणि भीती दोन्ही भावना निर्माण करते.

ChatGPT चा विकास

ChatGPT हे ओपन एआयने विकसित केलेले नचरल लैंग्वेज प्रोसेसिंग मॉडेल आहे. हे पहिल्यांदा 2018 मध्ये एक संशोधन म्हणून प्रकाशित झाले होते. हे प्रश्नोत्तरे, भाषांतर आणि परिच्छेद निर्मिती इत्यादीसाठी तयार केले गेले होते. सॅम ऑल्टमन आणि एलोन मस्क यांनी 2015 मध्ये याची सुरुवात केली. एलोन मस्कने सुरुवातीच्या काळातच हा प्रकल्प सोडला होता. त्यानंतर मायक्रोसॉफ्टने यात गुंतवणूक केली आणि 30 नोव्हेंबर 2022 रोजी प्रोटोटाइप म्हणून लाँच करण्यात आले होते आणि आतापर्यंत त्याला प्रचंड यश मिळाले आहे. कारण लाँच केलेल्या पहिल्या 5 दिवसातच 10 लाख लोक यास जॉईन झाले होते. कारण 10 लाख लोक यास जॉईन होण्यासाठी Netflix ला 41 महिने, Facebook ला 10 महिने आणि Instagram ला 2.5 महिने इतका कालावधी लागला होता. यावरून लक्षात येईल हे किती प्रभावशाली असू शकेल.

सकारात्मक बाजू

या नवीन तांत्रिक संसाधनाची कृत्रिम बुद्धिमत्ता चांगली आहे आणि ती इष्टतम संभाषण करू शकते. जर वापरकर्त्याच्या शंका आणि प्रश्न मुद्देसुद असतील तर उत्तरे अचूक, तपशीलवार आणि उपयुक्त मिळतील.

काही वर्षांपूर्वी, या प्रकारचे चॅटबॉट्स इंटरनेटवर काय प्रक्रिया करत आहेत हे पाहीले असेल तर आपणस प्रत्यय आला असेल की त्यामुळे वर्णद्वेषी आणि आक्षेपार्ह प्रतिसाद मिळणे सामान्य होते. तथापि, ChatGPT अगदी अनैतिक प्रश्न नाकारण्यास सक्षम आहे. इतकेच काय, तो स्वतःच्या चुका मान्य करण्यासही सक्षम आहे. म्हणून, ते एक अत्याधुनिक मेटाकॉग्निशन सादर करते.

आणखी एक उल्लेखनीय बाब म्हणजे ते विचारलेल्या प्रश्नांचे परीक्षण आणि विश्लेषण करते. म्हणून, विचारलेले प्रश्न एकमेकांशी संबंधित असल्यास, उत्तरे कशी संश्लेषित करायची आणि त्याची पुनरावृत्ती होऊ नये म्हणून वेग कसा वाढवायचा हे त्याला माहित आहे. निःसंशयपणे, हे उत्कृष्ट स्व-विश्लेषण आणि मेटा-विश्लेषण क्षमता असलेले विश्लेषणात्मक तंत्रज्ञान आहे.

ChatGPT किती विश्वसनीय?

ज्यांनी हे नवीन तंत्रज्ञान वापरले आहे ते दावा करतात की ही एक विलक्षण नवकल्पना आहे. ChatGPT विकसक म्हणतात की, ते अद्याप बाल्यावस्थेत आहे, हे तथ्य विकसकांनी ओळखले आहे. जरी ते मेटा-अनुमान करू शकत असले तरीही काही मर्यादा आहेत ज्यांचा त्यांना विचार करणे आवश्यक आहे.

1. जेव्हा त्याला माहित नसते तेव्हा ते स्वतः तयार करते

जेव्हा या प्रकारच्या तंत्रज्ञानाचा प्रथम उदय होतो, तेव्हा ते सहसा प्रत्येक संभाव्य मार्गाने चाचणीसाठी ठेवले जातात. विश्लेषक आणि विकसकांना त्यांचे अल्गोरिदम कसे तपासायचे हे माहित आहेत. ChatGPT सह त्यांच्या लक्षात आलेली एक गोष्ट म्हणजे जेव्हा ते प्रश्न सोडवू शकत नाही तेव्हा ते कल्पक होते आणि त्यामुळे त्याचा वेग मंदावतो. वर म्हटल्याप्रमाणे, ते आपल्या चुका मान्य करते. तथापि, उत्तरे देण्यासाठी हे प्रोग्राम केलेले आहे आणि जेव्हा हे शक्य नसते आणि ते अडकते तेव्हा ते उत्तरे शोधून काढते.

2. केवळ 2021 पर्यंतची माहिती देऊ शकते

ही कृत्रिम बुद्धिमत्ता 2021 पर्यंतच्या वर्षांमध्ये प्रशिक्षित करण्यात आलेली आहे. त्यामुळे, त्या तारखेनंतरच्या इव्हेंट किंवा सेलिब्रिटींबद्दल माहिती देऊ शकत नाही. आपण विचारलेल्या प्रश्नांना 2021 पर्यंतचेच संदर्भ देते.

3. हे अल्गोरिदमिक पूर्वग्रह सादर करते

ऑक्सफर्ड विद्यापीठाने (यूके) आर्टिफिशियल इंटेलिजन्समधील अल्गोरिदमिक पूर्वग्रहाच्या व्याप्तीवर एक अभ्यास केला. काही पद्धतशीर त्रुटींबाबत त्या दुरुस्त करण्याची गरज त्यांनी नमूद केली. यामध्ये संगणकाद्वारे ऑफर केलेली माहिती समाविष्ट असते जी सामाजिक गटाला विशेषाधिकार देते. उदाहरणार्थ पांढरे लोक किंवा पुरुष लोकसंख्या.

उदाहरणार्थ, 2018 चा विश्वचषक कोणी जिंकला असे विचारले तर ते सॉकर आणि पुरुष संघांबद्दल विचारले जात आहे असे गृहीत धरते.

4. याक्षणी, Google अधिक प्रभावशाली आहे का?

साहजिकच, आपण वेळ द्यायलाच हवा पण, आजपर्यंत, Google मॅट्रिक्स अधिक विश्वासार्ह आणि प्रभावी होते. खरंच, हे अजूनही सर्वात प्रभावी शोध इंजिन आहे आणि सर्वाधिक वापरले जात आहे. तथापि, ChatGPT फक्त थोड्या काळासाठी आपल्यासोबत आहे.

5. ChatGPT च्या मर्यादा

हे लर्निंग मॉडेलसारखे आहे, ते केवळ त्यात डेटा फीड केलेल्या माहितीच्या आधारेच किंवा त्यावर प्रशिक्षित केलेला डेटा प्रतिसाद म्हणून देऊ शकते. प्रशिक्षित डेटामध्ये पूर्वग्रह असल्यास, ते संबंधित प्रश्नाच्या उत्तरात देखील दर्शविले जाऊ शकतात. म्हणूनच त्याला मानवी मेंदूइतकी समज नसते. जर तुम्ही ते वापरत असाल तर संबंधित सामग्री खात्री करूनच वापरा.

भविष्यात काय असेल?

हे स्पष्ट आहे की आपण एका महान जागृत चेतनेच्या, कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या प्रवाहात सामील झालेलो आहोत. मोठ्या प्रमाणावर माहिती देऊन हे तंत्रज्ञान वर्षानुवर्षे प्रशिक्षित केले जाते. त्यामुळे, ते उत्तरे देण्यासाठी, कार्ये पूर्ण करण्यासाठी आणि आपणास आवश्यक असलेली मदत प्रदान करण्यासाठी सज्ज असलेले प्रचंड मेंदू बनतात.

तथापि, ते आधीच आपल्या जीवनाचा भाग बनले असले तरी, ते लवकरच अनेक नोकऱ्या स्वयंचलित करतील आणि आपल्यासाठी निर्णय घेण्यास सुरुवात करतील. या कारणास्तव, अजूनही नैतिक समस्या आहेत ज्यांचे निराकरण करणे आवश्यक आहे. तंत्रज्ञानासाठी कार्ये आणि प्रक्रिया पुनर्स्थापित करणे कायदेशीर आहे की नाही यावर विचार करणे देखील योग्य आहे, जे आतापर्यंत मानवांचे एकमेव डोमेन होते.

Chatgpt च्या सुधारणा काय असतील? या प्रश्नाला Chatgpt ने दिलेला प्रतिसाद:

AI भाषा मॉडेल म्हणून, माझा विकास आणि भविष्य तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीवर आणि संशोधन समुदायाच्या दिशा यावर अवलंबून असेल. माझ्यासारख्या भाषा मॉडेलसाठी सुधारणा आणि विकासाच्या काही संभाव्य क्षेत्रांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

  • एन्हांस्ड नॅचरल लँग्वेज प्रोसेसिंग (NLP): NLP मधील सतत संशोधन आणि प्रगतीमुळे, मी नैसर्गिक भाषेतील मजकूर समजण्यास आणि तयार करण्यात आणखी सक्षम होऊ शकेन.
  • मल्टिमोडल अंडरस्टँडिंग: प्रतिमा, ऑडिओ आणि व्हिडिओ यासारख्या इनपुटच्या अनेक मोड्सचा समावेश केल्याने, मला अधिक मानवासारख्या पद्धतीने प्रतिसाद समजण्यास आणि निर्माण करण्यास अनुमती मिळेल.
  • वैयक्तिकरण: वापरकर्त्याचे संदर्भ आणि प्राधान्ये अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेऊन, मी अधिक वैयक्तिकृत आणि संबंधित प्रतिसाद देऊ शकतो.
  • नैतिकता आणि पूर्वग्रह: भाषा मॉडेल्स अधिक व्यापकपणे वापरल्या जात असताना, त्यांची रचना आणि नैतिकतेने वापरली जाते आणि ते समाजात पूर्वग्रह कायम ठेवत नाहीत किंवा वाढवत नाहीत याची खात्री करण्याची गरज वाढत आहे.

एकंदरीत, ChatGPT आणि तत्सम भाषा मॉडेल्सचे भविष्य NLP मधील सतत प्रगती, नैसर्गिक भाषेतील मजकूर समजण्यात आणि निर्माण करण्यात वाढलेली उपयोगिता, नैतिकता आणि पूर्वग्रहाच्या मुद्द्यांकडे अधिक लक्ष देऊन वैशिष्ट्यीकृत केले जाण्याची शक्यता आहे.

ChatGPT चा वापर कसा करावा?

1. ChatGPT वापरण्यासाठी, आपणास प्रथम Google Chrome किंवा Mozilla Firefox यासारख्या ब्राउजरमध्ये chat.openai.com ओपन करणे आवश्यक आहे.

2.  यानंतर, येथे आपण ईमेल आयडी किंवा मोबाइल नंबर समविष्ट करून लॉग इन करावे.

3. त्यानंतर तुमच्या प्रोफाइलसाठी नाव सुचवावे लागेल. शेवटी WhatsApp मोबाइल नंबरवरील otp टाकल्यास आपले खाते वापरण्यासाठी तयार असेल. 

4. येथे आपण कोणत्याही प्रश्नाचे उत्तर विचारू शकता. प्रतिसादात, आपणास Google सारखे अनेक लिंक न देता एक संभाव्य पण अचूक उत्तर मिळू शकेल.


(सर्व चित्रे आणि इमेजेस Google वरून साभार)

समाधान-केंद्रित संक्षिप्त उपचार पद्धती (SFBT) | Solution-Focused Brief Therapy

  समाधान-केंद्रित संक्षिप्त उपचार पद्धती | Solution - Focused Brief Therapy गौतम बुद्ध दररोज वेगवेगळे उदाहरणे दाखले देऊन आपल्या शिष्यांन...