सायबर पालकत्व : डिजिटल युगातील जबाबदार संगोपन | Cyber Parenting

 

सायबर पालकत्व : डिजिटल युगातील जबाबदार संगोपन

एकविसाव्या शतकातील समाजाला “डिजिटल युग” असे म्हटले जाते, कारण मानवी जीवनातील जवळजवळ प्रत्येक कार्य आता तंत्रज्ञानाशी जोडलेले आहे. स्मार्टफोन, टॅबलेट, लॅपटॉप आणि इंटरनेटशिवाय आधुनिक जीवन अपूर्ण वाटते. मुलं शाळेपूर्व अवस्थेतच “स्क्रीन टच” आणि “स्वाइप” शिकतात, हीच या युगाची वास्तवता आहे. माहिती तंत्रज्ञानाने शिक्षण, संवाद, मनोरंजन आणि माहिती यामध्ये क्रांती घडवली आहे; मात्र या प्रगतीसोबतच सायबर धोके सुद्धा वाढले आहेत.

सायबर गुन्हे, सायबर बुलिंग, फिशिंग, ऑनलाईन व्यसन, आणि गोपनीयतेचे उल्लंघन यांसारख्या समस्यांनी पालकत्वाच्या स्वरूपात आमूलाग्र बदल घडवून आणला आहे. पूर्वी पालकत्व हे मुलांच्या शारीरिक, शैक्षणिक आणि भावनिक विकासापुरते मर्यादित होते, परंतु आजच्या काळात “डिजिटल पालकत्व” किंवा “सायबर पालकत्व” ही एक स्वतंत्र जबाबदारी ठरली आहे (Ribble, 2015).

आजच्या मुलांच्या संगोपनात पालकांनी केवळ त्यांच्या शारीरिक सुरक्षिततेची काळजी घेणे पुरेसे नाही; त्यांना डिजिटल जगातील सुरक्षिततेचे आणि जबाबदार वापराचे शिक्षण देणे ही देखील तितकीच महत्त्वाची जबाबदारी आहे. इंटरनेटचा वापर मुलांसाठी ज्ञानवर्धक आणि सर्जनशील असू शकतो, परंतु तो योग्य दिशेने आणि मर्यादेत झाला तरच. त्यामुळे पालकांनी डिजिटल नियंत्रण, संवाद आणि शिक्षणाचा समतोल राखणे आवश्यक आहे. हाच समतोल म्हणजे “सायबर पालकत्व” होय.